Bardzo wiele osób doświadcza bólu stawów. Może to być stan tymczasowy, wywołany kontuzją czy nadmiernym przeciążeniem stawu, ale gdy uszkodzenia są poważniejsze, ból nie znika i dolegliwości coraz bardziej się nasilają. Leczenie takich chorób jest możliwe, choć często pacjenci zgłaszają się do lekarza dopiero gdy ból jest bardzo uciążliwy, przez co terapia się wydłuża i jest trudniejsza do przeprowadzenia. Dlatego tak ważna jest profilaktyka. Jak zatem dbać o stawy? I co zrobić, gdy ból już się pojawi?
Spis Treści
Bóle stawów – jakie są rodzaje?
Stawem nazywamy ruchome połączenie między kościami. Są one bardzo ważne dla naszej sprawności, bo bez stawów dużo trudniej byłoby poruszać kończynami, nie dałoby się kucnąć, zgiąć ręki czy zacisnąć palców. Stawy pracują przez cały czas, są więc nieustannie narażone na obciążenia, a kiedy dochodzi do uszkodzeń w obrębie stawów, towarzyszy im najczęściej silny ból.
Polecane Produkty: Ostyhealth
Przy kontuzji ból jest zwykle ostry, natomiast naturalne zużycie chrząstki powoduje ból tępy, początkowo łagodny, ale z czasem nasilający się. Gdy staw jest w bardzo kiepskim stanie, pojawiają się dodatkowo obrzęki, zaczerwienienia, sztywność stawu, skóra w tym miejscu jest wyraźnie cieplejsza niż na innych partiach ciała. Stawy są o tyle problematyczne, że niszczą się od ciągłego wysiłku, ale bezruch bynajmniej im nie służy – brak ruchu prowadzi do zniszczenia chrząstki, która nie otrzymuje odpowiednio dużych dawek potrzebnych składników odżywczych.
Bóle stawów są ogólnie dzielone na dwie kategorie – ból o podłożu zapalnym albo podłożu niezapalnym. W tym pierwszym przypadku ból idzie w parze z ciepłotą stawu, zaczerwienieniem i obrzękiem, natomiast gdy ból nie jest konsekwencją stanu zapalnego, nie dochodzi do obrzęków i gorączki, jest za to mocny ból, zaczerwienienie i problemy z ruszaniem kończyną. Choroba może obejmować tylko jeden staw, ale niektóre schorzenia, na przykład o podłożu reumatycznym, dotykają kilku różnych stawów.
Dlaczego stawy bolą? Jakie są przyczyny choroby?
Ból o charakterze niezapalnym jest zazwyczaj spowodowany urazem mechanicznym – doszło do kontuzji i uszkodzenia struktury stawu. Doświadczają tego często sportowcy, osoby starsze oraz osoby ciężko pracujące fizycznie. Stan zapalny jest efektem przeciążenia stawu i dotyka nie tylko chrząstkę, ale też ścięgna, torebkę stawową oraz wiązadła. Przeciążenie wywoływane jest intensywną pracą fizyczną wykonywaną przez długi czas, zwłaszcza gdy wymaga ona nienaturalnej pozycji, może też wynikać z otyłości oraz niskiej aktywności fizycznej.
Ból stawów jest czasami objawem przewlekłej choroby, jak reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa, infekcja wirusowa albo bakteryjna, zwyrodnienie stawu, łuszczycowe zapalenie stawów, nowotwór kości. Szkodliwe dla stawów bywają także niektóre leki.
Jakie objawy towarzyszą chorym stawom?
Lekki ból, wywołany dużym wysiłkiem czy niegroźnym urazem, nie musi być od razu powodem do niepokoju – w wielu przypadkach wystarczy po prostu odpoczynek, okłady i zwykłe leki przeciwbólowe. Jeśli jednak ból nie mija samoistnie po kilku dniach, a wręcz się nasila, konieczna jest wizyta u lekarza, który zdiagnozuje problem.
Konsultacja lekarska jest potrzebna także wtedy, gdy do bólu stawów dochodzi silna gorączka, duży obrzęk, spadek masy ciała, zaczerwienienie i ocieplenie skóry, ograniczona ruchomość stawów. Takie dolegliwości nie są normalne i mogą zwiastować poważne schorzenie wymagające profesjonalnego leczenia stawów.
Jak wygląda diagnoza choroby stawów?
Po oględzinach bolącego stawu lekarz może skierować na dodatkowe badania specjalistyczne, dzięki którym da się określić zakres uszkodzeń stawu. Ważne jest także dokładne opisanie swoich dolegliwości, podanie okoliczności, w jakich one występują, oraz określenie czasu ich trwania. Lekarz może też zapytać, czy doszło wcześniej do jakiegoś wypadku, czy prócz bólu stawów pacjent cierpi na inne choroby, czy ktoś w rodzinie miał wcześniej tego typu dolegliwości.
Diagnostykę zaczyna się od podstawowych badań, czyli morfologii i OB, co pozwoli określić ogólny stan zdrowia pacjenta. Kolejny krok to USG, RTG, rezonans magnetyczny albo tomografia komputerowa. W trudniejszych przypadkach może być konieczne wykonanie punkcji oraz pobranie płynu stawowego. Po zebraniu wszystkich danych lekarz może określić rodzaj choroby oraz dobrać odpowiedni sposób leczenia.
Jak można wyleczyć ból stawów?
Znając przyczynę bólu stawów można wybrać odpowiednią metodę terapii. Trzeba pamiętać, że na ból stawów nie ma jednej uniwersalnej metody, bo na przykład na przewlekłe choroby zwyrodnieniowe i reumatyzm najlepiej działają ciepłe, rozgrzewające okłady, podczas gdy na stany zapalne wskazane są okłady zimne, które wyciszą infekcję zamiast ją zaogniać.
Okłady zaliczają się do wyjątkowo skutecznych sposobów na ból, jeśli prawidłowo się je stosuje. Mogą to być okłady domowe, wykonywane z pomocą termoforu albo podgrzewanych opasek z naturalnymi pestkami, do okładów zimnych warto stosować wygodne, żelowe wkłady sprzedawane w aptekach. Uzupełnieniem okładów będą naturalne maści na stawy, na przykład maść z propolisem czy maść żywokostowa. Kiedy ból jest silniejszy i domowe sposoby nie wystarczają, można sięgnąć po leki przeciwbólowe, ale trzeba pamiętać, że ich długotrwałe stosowanie będzie bardzo niekorzystne dla zdrowia i może uszkodzić wątrobę.
Poczytaj też: NobiliFlow – krem do masażu na bóle stawów i mięśni
Ruch i dieta na stawy
Nie do przecenienia w profilaktyce i leczeniu stawów jest aktywność fizyczna. Oczywiście musi być ona dostosowana do wieku oraz możliwości pacjenta, dlatego na początek, gdy organizm jest jeszcze słaby, polecane są spokojniejsze formy ruchu, jak spacery, powolne pływanie czy pilates.
Osoby ze zdiagnozowaną chorobą stawów powinny ustalić rodzaj aktywności ze swoim lekarzem, a zamiast ostrych treningów lepsze będą ćwiczenia rehabilitacyjne polecane przez terapeutę. Ruch jest tak ważny dla stawów, ponieważ chrząstka nie ma naczyń krwionośnych, składniki odżywcze dochodzą do niej drogą dyfuzji – gdy staw się nie rusza, jest po prostu gorzej odżywiony i szybciej ulega degeneracji, a odbudowa ubytków chrząstki, zwłaszcza w starszym wieku, wymaga sporego wysiłku.
W diecie na stawy najważniejsze są produkty zawierające kolagen, czyli przede wszystkim żelatyna, którą znaleźć można w galaretach. Przyda się także białko, dostarczane w produktach nabiałowych i roślinach strączkowych, oraz zdrowe tłuszcze pochodzące z morskich ryb oraz oliwy.
Jakie suplementy są polecane na stawy?
Dieta nie zawsze pokrywa pełne zapotrzebowanie na określone składniki odżywcze. Wtedy warto zainteresować się suplementami na stawy, które dostarczają brakujących mikroelementów oraz mają w swoim składzie naturalny kolagen. Dobrym rozwiązaniem są także roślinne suplementy, które oprócz witamin dostarczają jeszcze chondroitynę oraz glukozaminę – są one naturalnym budulcem stawów i pomagają się zregenerować chrząstce. Suplementy na bazie naturalnych składników są lepsze od leków przeciwbólowych, bo nie powodują efektów ubocznych i zamiast tylko łagodzić ból oddziałują na przyczyny choroby. Przed wyborem suplementu, choć nie jest on na receptę, warto jednak mimo wszystko udać się wcześniej do lekarza po diagnozę i wskazówki dotyczące leczenia.